16 Çarşamba Nisan 2025
Hayvansal üretim işletmelerinde biyogüvenlik, güvenli gıda arzı ile sürdürülebilir ve karlı üretimin temeli olduğu gibi hayvan refahının da önemli bir parçasıdır. Üretim zincirinin her halkası için biyogüvenlik programları oluşturmak, esaslarına uygun şekilde uygulamak ve düzenli kontrolünü sağlamak ve düzenli kayıtlar haline getirmek suretiyle çalışan bir biyogüvenlik ekosistemi elde edilebilir. Yeri ve amacı ne olursa olsun bir biyogüvenlik programını oluşturan 5 temel unsur: İzolasyon, trafik kontrolü, sanitasyon ile dezenfeksiyon, verileri toplama ve risk analizidir.
İşletmenin hastalık vektörlerini dışarıda tutan kontrollü bir çevrede hapsedilmesi anlamına gelir. Patojenlerin yürüyebilen, sürünebilen veya çiftlikten çiftliğe uçabilen herhangi bir şey tarafından mekanik olarak bulaştığı varsayılmalıdır.
1. Her işletmede sadece o işletmede giyilen bir çift çizme bulundurun. Her girdiğinizde, aynı çizmeleri giyin. Her çıkışta onları işletme içerisinde bırakın. Rutin aralıklarla temizleyin ve dezenfekte edin.
2. Muhtemel taşıyıcılar için barınak ve yiyecekleri ortadan kaldırın ve işletme etrafındaki bitki örtüsünü temizleyin.
3. Böcek, memeli ve kuş vektörleri için bir vektör kontrol programı oluşturun. Bu vektörler önemlidir çünkü enfekte dışkıları bir ahırdan, kümesten veya tesisten diğerine mekanik olarak taşıyabilirler.
4. Yabani kuşların kümes hayvanları ahırlarına erişimini önlemek için bariyerleri iyileştirin.
5. Bir böcek kontrol programı oluşturun.
6. Kemirgenler hastalıkların transferinde her zaman önemli rol oynamıştır. Kemirgen kontrolü ve binalar arasındaki trafiğin önlenmesi esastır.
7. Durgun su birikmesini önleyin. Su, salgınlara karışmış olan göçmen su kuşları ve kıyı kuşları için büyük bir çekimdir. Kuşlar birçok bakteri ve virüsü mekanik olarak iletebilir, ancak su kuşları önemlidir çünkü hastalığı daha önce enfekte olmamış bir sürüye getirip hızla yayılan bir enfeksiyon başlatabilirler.
9. Çalışanlarınızı canlı kuş pazarlarının tehlikeleri konusunda eğitin ve kendi kümes hayvanlarını veya papağan, muhabbet kuşu vb. kuşları hiçbir amaçla yetiştirmemelerini tavsiye edin. Ayrıca, sürünüzle temas edebilecekleri durumlarda canlı kuş pazarlarını veya diğer kümes hayvanlarını ziyaret etmemelerini de tavsiye edin.
10. Ölü yabani kuşlardan kaçının. Tesislerinizde bulunanlar, çok bulaşıcıymış gibi ele alınmalıdır. Bunları eldivenlerle tutun, plastik bir torbaya koyun, kapatın ve tercihen yakarak bertaraf edin.
Bu başlık, hem çiftliğinize gelen trafiği, çiftliğinizin içindeki trafiği ve çiftliğinizden çıkan trafiği içerir.
1. Hastalıkların yayılması, insanların ve trafiğin hareketini takip eder.
2. İyi bir komşu olun. Salgın tehlikesi olan bir hastalıktan şüpheleniyorsanız, kendi kendinize bir karantina başlatın.
3. Tesislerinize gelen ziyaretçilerin kaydedin. Ziyaret günlükleri, bir hastalık salgınının izlenmesi için faydalı bilgiler sağlayabilir.
4. Çiftlikten çiftliğe insan trafiğini minimumda tutun. Mümkünse telefon ile haberleşin.
5. Birini işyerinize davet etmeden önce nerede olduğunu öğrenin.
6. Diğer çiftliklere gereksiz ziyaretler yapmayın.
7. Kamyon şoförlerinin, tamircilerin veya teslimat personelinin temiz galoş ve tulum olmadan tesisinizde inmesine izin vermeyin.
9. Çalışanların ve ekiplerin her gün yeni yıkanmış giysiler veya çiftlikten temin edilen giysiler giymelerini isteyin. Diğer kanatlı işletmelerinde çalışan kişilerin tesislerinize girmesine izin vermeyin.
10. Enfekte olmuş karkaslar tehlikeli olabilir. Ölü hayvanları mümkün olan en kısa sürede, bertaraf edin.
Çiftliğe giren malzeme, insan ve ekipmanların dezenfeksiyonu ve çiftlikteki personelin temizliğine yöneliktir. Kullanım ihtiyaçlarınıza en uygun ürünü seçmek için sadece konunun uzmanlarına danışın.
• Organik maddenin patojenlerin dezenfeksiyona karşı direncini büyük ölçüde artırdığını unutmayın.
1. Servis personelinin araçlarının hijyenin olduğundan emin olun. Tesisinize gelen tüm araçların lastiklerini ve tekerlek yuvalarını yıkayın ve dezenfekte edin. Alternatif olarak, araçlar çiftlik çevresinin dışına park edilebilir. Servis görevlileri daha sonra galoş giyerek çiftliğe yürüyebilir.
2. Binadan binaya veya işletmeden işletmeye aktarılan ekipmanları yıkayın ve dezenfekte edin.
3. Dönem içi ve dönem aralarında etkili bir temizlik ve dezenfeksiyon protokülü uygulayın.
4. Salgın tehlikesi olduğu durumlarda önlemleri güçlendirin. Temizlik ve dezenfeksiyon rutininizi sıklaştırın.
5. Laboratuvara götürülecek tüm örnekleri plastik torbalara koyun. Zemin paspasları da dahil olmak üzere laboratuvardan dönen tüm araçların iç ve dışını dezenfekte edin. Laboratuvara giden personelin duş almadan ve üstünü değiştirmeden tesisinize dönmesine izin vermeyin.
6. Gübre ile aşırı derecede kirlenmiş alanlarda araçlara izin vermeyin.
Kritik kontrol noktalarında alınan önlemlerin işlerliğini objektif şekilde denetleyebilmek ve kayıt altına almak için rasyonel veriler haline getirmek gereklidir. Bu amaçla;
1. İzolasyon ve trafik kontrolü gibi ölçümlemesi yapılamayan önlemlerin uygunluğunun tesbiti için kontrol listeleri (evet/hayır şeklinde) oluşturun.
2. Sanitasyon uygulamalarında görsel gözlemler ve laboratuvar verileri, dezenfeksiyonda ise laboratuvar verileri ile uygunluğu kontrol edin.
3. Kemirgen kontrolü uygulamalarınızın etkinliğinin kontrolü için istasyon bazında yemleme ve tüketim performanslarınızı detaylı şekilde not edin.
4. Mücadele edilen haşerelere karşı sayım yapmanıza olanak veren metodları takip edin.
Riskin doğru analizi, yerinde önlemler alabilmenin ilk şartıdır ve yeterli teknik donanıma sahip olmayı gerektirir.
Her işletme coğrafi konum, işletme yapısal koşulları, komşu işletmelere ve yollara uzaklık vb. etmenler nedeniyle benzersizdir. Bu nedenle konular özelinde uluslararası standart kabul edilen kurallar sabit tutulmak kaydı ile ekstra biyogüvenlik düzenlemeleri yapılması gerekebilir.
Elde edilen biyogüvenlik verilerinin yorumlanması da risk analizinin önemli bir bölümü olup alınan biyogüvenlik önlemlerinin geliştirilmesini ve daha kapsayıcı bir program elde edilmesini sağlayacaktır.
